Nöbetçi Eczaneler
Melatonin gerçekten “zararsız uyku desteği” mi? Büyük veri alarm veriyor
AHA’nın 2025 Scientific Sessions programında sunulan çalışmada, kronik uykusuzluk tanısı almış 130 binden fazla yetişkinin sağlık kayıtları incelendi. Katılımcıların yaklaşık yarısı en az 1 yıl boyunca melatonin kullanıyordu.
Araştırmanın çarpıcı sonuçları şöyle:
• Kalp yetmezliği riski yaklaşık iki kat arttı
Melatonin kullanan grupta 5 yıl içinde kalp yetmezliği tanısı alma oranı %4,6 iken, melatonin kullanmayan grupta bu oran %2,7 olarak kaydedildi.
• Hastaneye yatış oranı üç kat daha yüksek
Melatonin kullanıcılarının %19’u kardiyovasküler veya sistemik nedenlerle hastaneye yattı. Bu oran kontrol grubunda %6,6.
• Genel ölüm riski anlamlı şekilde artıyor
Uzun süreli melatonin kullanımında tüm nedenlere bağlı ölüm riski yaklaşık iki kat daha yüksek bulundu.
Neden böyle bir risk ortaya çıkıyor?
Uzmanlar melatonin kullanımının doğrudan kalp yetmezliğine yol açtığının kanıtlanmadığını ancak:
- Melatonin kullanımının genellikle altta yatan ciddi uyku sorunları nedeniyle başladığını,
- Uyku bozukluklarının kalp-damar hastalıkları için bağımsız bir risk faktörü olduğunu,
- Melatoninin birçok ülkede reçetesiz ve kontrolsüz şekilde kullanıldığını,
- Ürün içeriklerinin farklı dozlarda olabildiğini
belirtiyor.
Ayrıca bu çalışma bir gözlemsel analiz olduğu için ilişkiler dikkatle yorumlanmalı; yine de halk sağlığı açısından kritik bir uyarıya işaret ediyor.
Toplum sağlığı açısından neden önemli?
Melatonin, özellikle ABD ve Avrupa’da olduğu gibi Türkiye’de de birçok kullanıcı tarafından “kolay uyku çözümü” olarak görülüyor. Ürünlerin reçetesiz temin edilebilmesi nedeniyle:
- uzun süreli kullanım,
- kontrolsüz doz alımı,
- tıbbi değerlendirme yapılmadan sürekli takviye kullanma
giderek yaygınlaşıyor.
Araştırma, bu “güvenli destek” algısının sorgulanması gerektiğini ortaya koyuyor.
Uzmanların önerileri
Kardiyoloji ve uyku tıbbı uzmanları şu noktalara dikkat çekiyor:
✔ Melatonin
kısa süreli
kullanımlarda güvenli olabilir; uzun süreli kullanım hekim kontrolü gerektirir.
✔ Uykusuzluk yaşayan bireylerin ilk tercihi
uyku hijyeni
, yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekirse davranışsal uyku terapisi olmalı.
✔ Kalp hastalığı olanlar veya risk grubunda bulunanların melatonini mutlaka
doktor kontrolünde
kullanması gerekir.
✔ “Uyku desteği” arayanların altta yatan hastalıklar açısından değerlendirilmesi şarttır.
Türkiye açısından ne anlama geliyor?
Melatonin Türkiye’de de yaygın olarak kullanılan bir takviye. Son bulgular:
- sağlık çalışanlarının,
- eczacıların,
- medya kuruluşlarının,
- halk sağlığı ekiplerinin
uzun süreli melatonin kullanımına karşı daha dikkatli bir dil benimsemesini gerektiriyor.
Bu çalışma, “zararsız takviye” algısının yeniden masaya yatırılması gerektiğini gösteriyor.