Nöbetçi Eczaneler
Son yıllarda çocuklarda özofagus (yemek borusu) yanıkları nedeniyle acil servislere yapılan başvuruların arttığı bildirildi.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nden Çocuk Cerrahisi Uzmanı Dr. Orhan Koç, özellikle temizlik ürünleri ve düğme pillerin çocuklar için ciddi risk oluşturduğunu belirterek, ailelere “göz açıp kapayıncaya kadar gelişen bir tablo” uyarısında bulundu.
“Vaka sayılarında belirgin yükseliş var”
Dr. Koç, çocuk cerrahisi merkezlerinin son yıllarda daha fazla vaka gördüğünü kaydetti:
“Son beş yılda özofagus yanığı nedeniyle acil başvurularda yaklaşık %30 civarında bir artış eğilimi var. Vakaların yarıdan fazlası 2 yaşının altındaki çocuklar.”
Türkiye’de gözlenen eğilimler şöyle:
- Başvuran çocukların %70’inde kimyasal içim öyküsü var
- Her 10 vakadan 4’ünde düğme pil riski tespit ediliyor
- Endoskopi yapılan hastaların yaklaşık %20’sinde orta-ağır yanık saptanıyor
Dr. Koç, gerçek sayının daha yüksek olabileceğini, bazı maruziyetlerin fark edilmediğini ifade etti.
İlk 24 saat hayatî
En kritik dönemin ilk gün olduğunu vurgulayan Koç:
“Özofagus yanıkları dakikalar içinde başlayabilir. İlk 12–24 saat içinde yapılacak endoskopi; yanığın şiddetini ve tedavi planını belirler. Gecikme darlık ve perforasyon riskini artırır.”
Tedavi ekip işidir
Tedavi yaklaşımı çok disiplinli yürütülüyor:
- Çocuk cerrahisi
- Anestezi
- Gastroenteroloji
- Acil tıp
- Diyetisyen
- Psikososyal destek
“Amaç sadece hayatı kurtarmak değil, uzun dönemde çocuğun normal yeme-yutma fonksiyonlarını korumaktır.”
Endoskopik dilatasyon seansları, stent uygulamaları ve ileri cerrahi seçenekleri gerektiğinde devreye giriyor.
En büyük tehlike: Düğme piller
Düğme pillerin, yemek borusuna yapışarak hem kimyasal hem elektriksel yanık oluşturduğunu hatırlatan Koç:
“Bir düğme pil, 2–3 saat içinde özofagusu delme potansiyeline sahiptir. Aileler bu riski çoğu zaman bilmiyor.”
Gözlemler:
- Düğme pil içeren vakaların %15’i cerrahi işlem gerektiriyor
- Hastaların yaklaşık üçte biri 24 saatten geç geliyor
Evde yapılan hatalar hasarı büyütüyor
Doktor Koç, en sık yapılan yanlışları sıraladı:
❌ Kusturmaya çalışma
❌ Su, süt, yoğurt içirme
❌ Zeytinyağı verme
❌ Bekleme
“Acil olan tek şey, 112’yi aramak ve şüphe varsa çocuğu hemen sağlık merkezine götürmektir.”
Korunma Önerileri
Dr. Koç, basit tedbirlerin hayat kurtardığını söyledi:
✔ Temizlik ürünleri yüksekte ve kilitli dolapta
✔ Orijinal kaplar kullanılmalı
✔ Hiçbir kimyasal su şişesine konulmamalı
✔ Piller ve deterjanlar çocukların erişemeyeceği yerde olmalı
✔ Şüphe durumunda zaman kaybedilmemeli
Dr. Orhan Koç’un çağrısı
“Özofagus yanıkları önlenebilir bir problemdir. Bir kapağın açık bırakılması, bir çocuğun hayatını değiştirebilir. Aileler ve toplum bu konuda bilinçli olmalıdır.”