Nöbetçi Eczaneler
Halk arasında “gece kaşıntısı” olarak bilinen bu hastalık, özellikle kış aylarında ve kalabalık yaşam alanlarında hızla yayılabiliyor. Uzmanlar, erken tanı, doğru tedavi ve hijyen önlemlerinin hastalığın kontrol altına alınmasında kritik öneme sahip olduğunu vurguluyor.
Nedir Bu Uyuz?
Uyuz, Sarcoptes scabiei adlı mikroskobik bir akarın (parazitin) deriye yerleşmesiyle oluşan bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Parazit, cilt altında tüneller açarak yumurtalarını bırakır ve bu durum şiddetli kaşıntı ve döküntülerle kendini gösterir. Kaşıntı özellikle geceleri artar; el parmak araları, bilek, dirsek, bel, kalça ve genital bölge en sık etkilenen alanlardır.
Bulaşma Yolları
Hastalık, yakın temasla, aynı yatağı veya giysiyi paylaşmakla kolayca bulaşır. Aile içinde, yurtlarda, askeri birliklerde, bakım evlerinde ve öğrenci yurtlarında salgınlar görülebilir. Uzmanlara göre uyuz, kişisel temizlikle değil, yakın fiziksel temasla bulaşır; bu nedenle hijyen kadar temas takibi ve eşzamanlı tedavi de önemlidir.
Güncel Tedavi Yaklaşımları
Dermatologlar, uyuz tedavisinde tek dozluk veya kısa süreli etkili yeni nesil ilaçların kullanımının arttığını belirtiyor. Tedavi genellikle şu adımlardan oluşur:
- Topikal Permetrin (5%): İlk tercih olarak uygulanır. Tüm vücuda, özellikle parmak araları ve tırnak kenarlarına sürülür, 8–12 saat sonra yıkanır.
- İvermektin Tableti: Son yıllarda yeniden gündemde. Ağızdan alınan bu ilaç, özellikle yaygın veya dirençli vakalarda etkili bulunmuştur. Gerektiğinde 7–10 gün sonra ikinci doz uygulanır.
- Benzil Benzoat, Krotamiton ve Sülfürlü Kremler: Alternatif tedavi seçenekleri arasında yer alır.
- Kaşıntı İçin Antihistaminik ve Kortizonlu Kremler: Ciltteki irritasyonu ve alerjik yanıtı azaltmak için kullanılır.
Uzmanlar, sadece hastanın değil aynı evde yaşayan herkesin tedavi edilmesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca giysiler, nevresimler ve havluların en az 60°C’de yıkanması, yıkanamayan eşyaların birkaç gün ağzı kapalı poşette bekletilmesi öneriliyor.
Dirençli Uyuz ve Yanlış Tedavi Riski
Son yıllarda ilaç direncine bağlı “süper uyuz” vakalarının arttığına dikkat çekiliyor. Bu durum, özellikle yanlış dozlama, kısa süreli uygulama veya tedaviye erken son verme gibi nedenlerle ortaya çıkıyor. Dermatologlar, “doğru ilaç, doğru süre ve eşzamanlı aile tedavisi” ilkesine dikkat çekiyor.
Korunma Önerileri
- Hasta ile yakın temastan kaçının.
- Giysi, havlu ve yatak takımlarını sık yıkayın.
- Kalabalık ortamlarda kişisel eşyaları paylaşmayın.
- Şiddetli gece kaşıntısı varsa, vakit kaybetmeden dermatoloji uzmanına başvurun.
Uzmanlardan Uyarı
Uzmanlar, uyuzun bir “temizlik hastalığı” olmadığını, erken tanı konulmadığında ise tüm aile bireylerine yayılabildiğini hatırlatıyor. Kaşıntı, özellikle geceleri artıyor ve uykusuzluk, stres, sosyal izolasyon gibi psikolojik sorunlara da yol açabiliyor.
“Uyuz, basit bir kaşıntı değil; bulaşıcı bir halk sağlığı sorunudur. Kendi kendine geçmesini beklemek yerine, bir dermatolog kontrolünde tedaviye başlanmalıdır.” uyarısında bulunuluyor.