Uyuz bir enfeksiyon değil, bir akar istilası olarak tanımlanmaktadır. “Sarcoptes scabiei” adı verilen mikroskopik sekiz bacaklı akarların sebep olduğu bir enfestasyondur. Mikroskopla görüntülenebilen bu akarlar, insan derisinin dış katmanında yer edinir. Uyuz olan çoğu hasta 10 ila 15 akar taşır ve her akarın boyu yarım milimetreden daha kısadır. Bu onların fark edilmesini çok zorlaştırır. Çıplak gözle ciltte küçük siyah noktalar gibi görünebilirler. Dolayısıyla ancak mikroskop aracılığıyla bir deri katmanındaki akarları, yumurtaları veya dışkı maddesi görülebilir. Akarlar derinin içine girip yumurtlarken, bu durum derimiz tarafından reddedilerek kaşıntı ve kızarıklık olarak semptom görülmesine neden olur.
UYUZUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bir kişiye ilk kez uyuz bulaştığında, cildin tepki vermesi dört ila altı hafta sürebilir. Yaygın görülen semptomlar şu şekildedir:
UYUZ MU YOKSA BAŞKA BİR ŞEY Mİ?
Erken evrelerinde uyuz, döküntüye benzer göründüğü için diğer cilt rahatsızlıklarıyla karıştırılabilir. Bu görüntü sivilce ve sivrisinek ısırıkları ile karıştırılabilir. Uyuzu diğerlerinden ayıran en önemli belirti, durmaksızın kaşıntı hissidir. Kaşıntı genellikle çocuklarda ve yaşlılarda en şiddetli haliyle görülmektedir.
Uyuzun bir başka özelliği de deride iz benzeri oyukların görülmesidir. Bu kabarık çizgiler genellikle grimsi beyaz veya ten rengindedir. Dişi akarlar derinin yüzeyinin hemen altına tünel açarak kendilerine yuva oluştururlar. Bir yuva oluşturduktan sonra her dişi akar bu yuvaların içine 10 ila 25 yumurta bırakır.
UYUZ AKARLARI HANGİ BÖLGELERDE GÖRÜLÜR?
Uyuz akarları vücudun herhangi bir yerinde yaşayabilir, ancak en sevdikleri yerlerden bazıları şunlardır:
UYUZUN TEŞHİSİ NASIL YAPILIR?
Döküntü ve kaşıntı şikayeti nedeniyle doktora başvuran kişilerde akarların açtığı tüneller ve deri altında akar, akar yumurtası ya da dışkısının tespiti ile tanı konur. Kızarıklığın görünümüne ve kaşıntının tanımına göre hekimler uyuzu tanımlayabilir. Bazen teşhisi doğrulamak için bir deri kazıma yöntemi kullanılır. Bu yöntem, akarlardan etkilenen bölgeden deri toplanması ve numuneyi akarlar, yumurtalar veya dışkı maddesi açısından kontrol edilmesiyle uygulanır.
Uyuz kendi kendine kaybolmaz. Sadece akarları öldüren reçeteli ilaçlarla tedavi edilebilir. Tedavi çoğu durumda boyundan aşağı tüm vücuda uygulanan bir krem veya losyon ile gerçekleştirilir. 8 ila 14 saat bekletilir ve ardından yıkanır. Bazı durumlarda, doktor uyuz tedavisi için hap formunda ilaç yazabilir. Tedavi, kullanılan ilaca bağlı olarak ortalama üç güne kadar sürer.
Reçeteler uyuz akarlarını ve yumurtalarını öldürse de kaşıntıyı hemen gidermez. Özellikle geceleri kaşıntıyı kontrol altına almak için hap tedavisi yardımcı olabilir. Hekimin uygun gördüğü krem ve losyonlar da yardımcı olabilir, ancak uyuz döküntüsünün görünümünü değiştirerek durumu teşhis etmeyi zorlaştırabilir. Tedavi sürecini ancak doktorunuz teşhisi onayladıktan sonra başlatmak gerekir.
Kaynak: WEBMD